Dostarczanie środków utrzymania osobom, które nie są w stanie utrzymać się samodzielnie należy w pierwszej kolejności do członków rodziny wskazanych w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Jest to tak zwany obowiązek alimentacyjny. Jeżeli jednak uprawniony do alimentów nie otrzymuje należnego wsparcia od osób zobowiązanych, wówczas z pomocą przychodzi państwo, które zastępczo wypłaca świadczenia z funduszu alimentacyjnego.

Ustawa z dnia 07 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentacji określa warunki oraz zasady pomocy państwa osobom uprawnionym do alimentów na podstawie tytułu wykonawczego w przypadku bezskuteczności egzekucji. Świadczenie z funduszu alimentacyjnego przyznawane jest osobom uprawnionym do alimentów wyłącznie od rodzica na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, jeżeli egzekucja okazała się bezskuteczna. Prawo do korzystania ze świadczenia przysługuje do ukończenia przez osobę uprawnioną 18 roku życia, a jeżeli osoba ta uczy się w szkole, bądź w szkole wyższej – do ukończenia przez nią 25 roku życia. W przypadku posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują bezterminowo. Zgodnie ze stanowiskiem przyjętym w orzecznictwie studia podyplomowe podnoszą kwalifikacje zawodowe i ich kontynuowanie po ukończeniu studiów II stopnia, czy też jednolitych studiów magisterskich, przy spełnieniu pozostałych wymogów wskazanych powyżej daje podstawę do przyznania świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego. Zadaniem instytucji jest także odzyskanie pieniędzy od opiekuna, który pomimo wyroku zasądzającego świadczenie, nie wywiązuje się ze swojego obowiązku. Świadczenia przysługują w wysokości bieżąco ustalonych alimentów, jednakże nie wyższej niż 500 zł

Od 11 lat świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na jedną osobę nie przekraczał 725 zł. Zmiany w tym zakresie zostały wprowadzone ustawą z dnia 06 grudnia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy skuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych. Zgodnie z ww. ustawą niskie kryterium dochodowe Funduszu Alimentacyjnego wzrośnie o 75 zł co oznacza, że od 01 października 2019 r. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego będą przysługiwać osobie uprawnionej, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekroczy kwoty 800 zł. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej szacuje, że po wprowadzeniu nowego progu dochodowego liczba dzieci uprawnionych do świadczeń zwiększy się o 60 tysięcy.

Zaznaczyć należy, że wypłata świadczenia alimentacyjnego nie zwalnia obowiązanego rodzica od zwrotu środków wypłaconych z funduszu. Wobec takiego rodzica „fundusz” prowadzi odrębne postępowanie egzekucyjne i co ważne wszelkie wyegzekwowane od dłużnika – rodzica kwoty zwracane są w pierwszej kolejności do funduszu.